Poroże stanowi ważny symbol zarówno w świecie zwierząt leśnych, jak i ludzi. W tej drugiej grupie może świadczyć nie tylko o określonych preferencjach w aranżacji wnętrz, ale przede wszystkim o zamiłowaniu do przyrody i myślistwa.

Kiedy jelenie gubią poroże?

Zanim odpowiemy na pytanie zadane w nagłówku tej części tekstu, przyjrzyjmy się temu, czym konkretnie jest poroże. Otóż jest to kostny twór wyrastający z głowy samców z rodziny jeleniowatych, nie licząc renifera, piżmowca syberyjskiego i jelonka błotnego. W naszych warunkach najczęściej utożsamia się poroża z samcami jelenia. I choć mogłoby się wydawać, że okazałe poroże jest ozdobą zwierzęcia, które hoduje je przez wiele lat, to prawda jest taka, że byki pozbywają się poroża każdego roku. Kiedy jelenie zrzucają poroże? „Wymiana kolekcji” dokonuje się zwykle późną zimą i wczesną wiosną, a konkretna pora zrzutu zależy od gatunku zwierzęcia (np. łosie zaczynają gubić poroże w końcu października, a kończą w marcu). Proces ten ma swoje uzasadnienie biologiczne. W tkance kostnej tworzą się jamy. Przestrzenie powiększają się wraz z upływem czasu, co sprawia, że poroże traci punkt podparcia i w konsekwencji odłamuje się. W tym miejscu powstaje rana, która szybko się goi i staje się podwaliną pod nowe poroże. Co ciekawe, opisywana struktura rośnie bardzo szybko – od momentu zrzutu do powstania nowej kostnej konstrukcji mijają raptem ponad trzy miesiące. Na początku poroże pokryte jest skórą. W tej fazie wzrostu jest ono mocno unaczynione, unerwione i wrażliwe na bodźce. Po nieco ponad kwartale, nerwy zanikają i poroże zaczyna kostnieć. Okazały wieniec będzie jeleniom najbardziej przydatny jesienią, podczas rykowiska. Wtedy to byki, chcąc zaimponować łaniom, używają poroża do pojedynków z innymi zalotnikami.

Czy zbieranie poroża jest legalne?

Pomimo faktu, że w polskich lasach populacja zwierzyny rośnie, to znalezienie poroża nie należy do łatwych zadań. Szukaniem najlepiej zająć na początku marca, czyli w okresie, w którym jelenie zrzucają poroże. Zbieranie pozostałości po wieńcach jest legalne, ale osoby szukające muszą przestrzegać dwóch zasad. Po pierwsze, nie można płoszyć zwierząt w oczekiwaniu na to, że podczas ucieczki zgubią poroże. Po drugie, po poroże nie powinniśmy się zapuszczać do ostoi jeleni oraz innych terenów będących pod ochroną (parki narodowe, rezerwaty). Podczas poszukiwań warto też unikać obszarów, na których są prowadzone badania, uprawy i młodniki do 4 m. Co do zasady, znalezione poroże staje się własnością poszukiwacza, bo prawo traktuje je jak fragment runa. Sytuacja zmienia się, gdy poroże zostaje znalezione wraz z całą czaszką. Z takim znaleziskiem należy zgłosić się do regionalnego przedstawicielstwa Lasów Państwowych lub powiadomić pobliskie koło łowieckie.

Gdzie szukać poroża?

Wypatrując wieńców jelenia najlepiej wybrać się do lasu lub do… internetu. Leśny kierunek wydaje się być dość oczywistym skojarzeniem. Jeśli nie mamy specjalnego doświadczenia w tego typu eskapadach i rozpoznawaniu tropów zwierząt, o wskazówki topograficzne możemy zapytać leśników bądź lokalnych mieszkańców. Jedną z podpowiedzi może być poczemchane drzewo. Czemchanie to czynność, którą zwierzęta wykonują w celu zrzucenia poroża. Polega ona na uderzaniu lub pocieraniu porożem o pień drzewa. Drzewo poddane takim „zabiegom” zwykle nosi wyraźne ślady – połamane gałęzie, obdarta kora. Poszukiwania, szczególnie dla osób mało doświadczonych, mogą okazać się zajęciem czasochłonnym. Ci, którzy nie mają czasu na przemierzanie zarośli, mogą udać się na dobrze znane portale aukcyjne, gdzie łatwo znaleźć różnorodne okazy. Ich wybór jest dość szeroki, począwszy od małych kawałków po okazałe egzemplarze.

Ile kosztuje poroże jelenia?

Główną zmienną cenny jest oczywiście rozmiar wieńca. Na większe poroża trzeba będzie wysupłać z portfela nawet ok. tysiąca złotych. Bardziej pokaźne sztuki nie tylko będą świetnie prezentować się na ścianie salonu czy jadalni, ale także mogą być zaadoptowane na użytkowe elementy wystroju, np. lampy wiszące czy kinkiety. Mniejsze fragmenty poroża mogą być sprzedawane jako gryzaki dla psów. Przerobienie skostniałej pamiątki po byku wymaga jednak wiedzy o tym, jak odnowić poroże jelenia. Taka renowacja czy barwienie może okazać się bardzo absorbujące i wymagające odpowiednich narzędzi.